środa, 9 marca 2011

Potencjalny warsztat literatury Perecowskiej

Przegapiłam dzień rocznicy 75. urodzin niesłychanie kreatywnego człowieka, pisarza totalnego, tworzącego na własnym życiorysie i traumach, Georgesa Pereca. Urodziny były dwa dni temu, ale i tak spróbuję coś o nim napisać.
Georges Perec to artysta osobny. Rzadko się spotyka tak twórcze i genialne umysły. Najbardziej w jego pisaniu zachwyca mnie to, jak wiele można wyrazić (i to jeszcze jak!) narzucając sobie nie dość, że dyscyplinę twórczą, to jeszcze formalną. Perec jako członek grupy OuLiPo stosował niesłychanie wiernie ich zasady programowe (dzieła literackie konstruowane w oparciu o wzory i prawa obowiązujące w matematyce - kombinatoryka, teoria gier - oraz gry słowne). Korzystając z własnych doświadczeń i urazów pisał o życiu, śmierci, rzeczach, braku. Brak uczynił jawnym i ukrytym jednocześnie motywem swej twórczości. Stworzył m. in. powieść "La Disparition" (Zanik), najdłuższy w literaturze francuskiej lipogram, którym napisał bez samogłoski "e" czyli najczęściej występującej litery w wyrazach w języku francuskim. Literę tę wymawia się jak zaimek eux (oni), co miało obrazować zniknięcie rodziców autora (byli ofiarami Holocaustu). Repliką dla tej powieści był nastepny lipogram "Les Revenantes", w którym (dla równowagi) występuje tylko jedna samogłoska - "e". W oparciu o własny życiorys napisał również "W ou le souvenir d'enfance" (W albo wspomnienia z dzieciństwa). Ze względu na specyfikę prac literackich Pereca wiele z nich nie przetłumaczono na język polski.

Pierwsza publikacja autorstwa Pereca ukazała się w Polsce w latach 60-tych (zdaje się w 1967r.) i była to jego pierwsza powieść "Rzeczy". Jedno z jej wydań prezentuje się jak niżej:

"Rzeczy. Historia z lat sześćdziesiątych (Les choses)",
Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1997,
Seria kieszonkowa, wyd. 2,
przełożyła: Anna Tatarkiewicz,
ISBN 83-06-02644-6


Potem długo długo nic (z pozoru, choć trwały zaawansowane prace tłumacza) i w końcu w 2001r. ukazało się po polsku opus magnum Pereca czyli "Życie instrukcja obsługi":

"Życie instrukcja obsługi. Powieści (La Vie mode d'emploi)",
Fundacja Literatura Światowa, 2001,
tłumaczenie: Wawrzyniec Brzozowski,
ISBN 83-900273-6-4
Piękna to książka, ale pisałam już o tym, zapraszam więc do przejrzenia wcześniejszych postów. Dodam tylko, że w 2009r. ukazało się w Korporacji Ha!art, w serii Liberatura, drugie wydanie tej książki.

Następny był "Człowiek, który śpi":

"Człowiek, który śpi (Un homme qui dort)',
Prószyński i S-ka, Warszawa 2003,
seria Biblioteczka Interesującej Prozy,
przełożyła: Anna Wasilewska,
ISBN 83-7337-479-5

Książka jest zbiorem kryptocytatów, dzięki którym Perec opisał depresyjny epizod z własnego życia. Tak jakby nie miał w tamtym okresie siły na własne słowa. W powieści występują zdania zapożyczone z utworów Melville'a, Kafki, Joyce'a, Dostojewskiego, Manna, Dantego, Szekspira, Diderota, Lamartine'a, Sartre'a,
Bartèsa, Camusa, Saint-Exupéry’ego, Blanchota i innych.

O dwóch pozostałych publikacjach: "Teatr I" i "Gabinet kolekcjonera" już pisałam wcześniej. Cały zbiór twórczości Pereca wydanej w języku polskim przedstawia się następująco:


Czytajmy Pereca! :-)

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz